Bebeklerde Göz Tembelliği: Nasıl Anlaşılır?

Göz tembelliği (ambliyopi), erken yaşlarda gelişen ve bir gözün diğerine göre daha az görme yeteneğine sahip olması durumudur. Genellikle erken teşhis edilmezse, ilerleyen yaşlarda kalıcı görme kaybına yol açabilir. Bebeklerde göz tembelliğini erken fark etmek ve gerekli tedaviyi almak, göz sağlığı açısından büyük önem taşır.

1. Göz Tembelliği Nedir?

Göz tembelliği, bir gözün yeterince görsel uyarı almaması sonucu, beynin o gözden gelen sinyalleri baskılamasıyla ortaya çıkar. Bu durum, genellikle tek gözde olur ve diğer göz daha baskın hale gelir. Erken teşhis edilmezse, görme bozukluğu kalıcı hale gelebilir.

2. Bebeklerde Göz Tembelliği Belirtileri

Bebeklerde göz tembelliğini anlamak zor olabilir çünkü bebekler görme sorunlarını ifade edemezler. Ancak bazı işaretler, göz tembelliği şüphesi uyandırabilir:

✔ Göz Kayması (Şaşılık)

Bebeklerde gözlerin birbiriyle uyumlu hareket etmemesi
Bir gözün içe, dışa, yukarı veya aşağı doğru kayması
Arada bir ortaya çıkan veya sürekli devam eden kayma

✔ Nesneleri Tek Gözle İzleme Eğilimi

Bebek, bir gözü kapatıp diğer gözle bakıyorsa
Kafasını hep belirli bir yöne eğerek nesneleri takip ediyorsa

✔ Derinlik Algısında Zorluk

Oyuncakları veya nesneleri yakalamakta zorlanma
Nesnelere uzanırken yanlış mesafe tahmini yapma

✔ Işığa Hassasiyet ve Göz Kısma

Bebeğin parlak ışıkta bir gözünü sık sık kapatması veya gözlerini kısarak bakması

✔ Gözleri Ovuşturma ve Göz Yorgunluğu

Sık sık gözlerini ovuşturma
Uzun süre bir noktaya odaklanamama

✔ Gözlerde Titreme (Nistagmus)

Gözlerin istemsiz titremesi veya sürekli hareket etmesi

3. Göz Tembelliğinin Nedenleri

✔ Şaşılık (Göz Kayması)

Gözlerin aynı hizada olmaması, beynin bir gözden gelen görüntüyü bastırmasına neden olur.

✔ Refraksiyon Kusurları (Görme Bozuklukları)

Miyop (uzağı net görememe)
Hipermetrop (yakını net görememe)
Astigmatizma (bulanık veya bozuk görme)

✔ Katarakt ve Göz Hastalıkları

Doğuştan katarakt gibi bazı göz hastalıkları, görme gelişimini engelleyebilir.

✔ Genetik Faktörler

Ailede göz tembelliği öyküsü olan bebeklerde risk daha yüksektir.

4. Göz Tembelliği Teşhisi Nasıl Konur?

Bebeklerde göz tembelliği, genellikle ilk 6 ay ile 3 yaş arasında yapılan göz muayeneleriyle tespit edilebilir. Uzman bir göz doktoru şu yöntemlerle teşhis koyabilir:

✔ Kapsamlı Göz Muayenesi

Bebeğin göz hareketleri, ışığa tepkisi ve göz odaklanma yeteneği kontrol edilir.

✔ Kırma Kusurlarının Ölçümü

Bebekte miyop, hipermetrop veya astigmat olup olmadığı test edilir.

✔ Kapatma Testi (Cover Testi)

Bir göz kapatılarak diğer gözün nasıl tepki verdiği gözlemlenir.

✔ Göz Büyüklüğü ve Şekli Kontrolleri

Katarakt, göz tansiyonu veya doğuştan gelen anormallikler araştırılır.

5. Bebeklerde Göz Tembelliği Tedavisi

Göz tembelliği, erken teşhis edilirse tedavi edilebilir. Tedavi yöntemleri şunlardır:

✔ Gözlük Kullanımı

Görme kusurları nedeniyle oluşan göz tembelliğinde numaralı gözlükler kullanılarak düzelme sağlanabilir.

✔ Göz Bandı Tedavisi (Kapama Tedavisi)

Sağlıklı göz, belirli sürelerle bantla kapatılarak zayıf gözün daha fazla çalıştırılması sağlanır.

✔ Damla Tedavisi

Sağlıklı göze bulanık görme sağlayan özel damlalar damlatılarak zayıf gözün kullanımı teşvik edilir.

✔ Cerrahi Müdahale

Katarakt, şaşılık veya göz kası problemleri varsa cerrahi müdahale gerekebilir.

6. Göz Tembelliği Önlenebilir mi?

Göz tembelliği, erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilir ve kalıcı görme kaybı önlenebilir. Bunun için:

Bebeğin ilk göz muayenesi 6 ay ile 1 yaş arasında yapılmalıdır.
Ailede göz hastalığı öyküsü varsa düzenli göz kontrolleri ihmal edilmemelidir.
Bebekte göz kayması veya görme bozukluğu belirtileri fark edilirse zaman kaybetmeden göz doktoruna başvurulmalıdır.