Prematüre Bebeklerde Gelişim Takibi Nasıl Yapılır?

Prematüre bebekler, 37. gebelik haftasından önce doğan bebeklerdir. Bu bebeklerin büyüme ve gelişim süreçleri, zamanında doğan bebeklerden farklı olabilir. Prematüre bebeklerin gelişimini değerlendirirken, doğum haftaları ve düzeltilmiş yaşları dikkate alınmalıdır. Peki, prematüre bebeklerin gelişim takibi nasıl yapılır? İşte ayrıntılı rehberimiz:

1. Düzeltilmiş Yaş Hesaplama

Prematüre bebeklerin gelişimlerini değerlendirirken düzeltilmiş yaş kullanılır.

📌 Düzeltilmiş yaş nasıl hesaplanır?
✔ Düzeltilmiş yaş = Gerçek yaş – Eksik kalan gebelik haftası

Örnek:
👶 30 haftalık doğan bir bebek, 10 hafta erken doğmuştur. 6 aylık (24 haftalık) olduğunda, düzeltilmiş yaşı:
24 hafta – 10 hafta = 14 hafta (yaklaşık 3,5 ay) olur.

📌 Ne zamana kadar düzeltilmiş yaş kullanılır?
Genellikle 2 yaşına kadar düzeltilmiş yaş baz alınır. 2 yaşından sonra çoğu prematüre bebek, akranlarıyla benzer gelişim düzeyine ulaşır.

2. Prematüre Bebeklerde Gelişim Basamakları

Prematüre bebeklerin gelişimi doğum haftasına ve sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Ancak genel olarak aşağıdaki gelişim basamakları gözlemlenir:

📌 Önemli: Prematüre bebeklerin motor becerileri ve kilo alımları zamanında doğan bebeklerden farklı olabilir. Bu yüzden her bebeğin kendi hızında ilerlemesine izin verilmelidir.

3. Prematüre Bebeklerde Beslenme ve Kilo Takibi

📌 Prematüre bebeklerin kilo, boy ve baş çevresi gelişimi düzenli olarak takip edilmelidir.

✔ İlk aylarda haftada 150-200 gram kilo alımı beklenir.
✔ İlk 6 ay boyunca doktor kontrolünde anne sütü veya prematüre formülleriyle beslenmeleri önerilir.
✔ Ek gıdaya geçiş süreci, zamanında doğan bebeklere göre biraz daha geç olabilir (genellikle 6-8 ay civarında başlar, düzeltilmiş yaş dikkate alınarak).
✔ D vitamini ve demir takviyesi, doktor önerisiyle verilmelidir.

📌 Bebeğinizin kilo artışı yavaşsa veya beslenme sorunları yaşıyorsa, doktorunuza danışmalısınız.

4. Prematüre Bebeklerde Nörolojik ve Motor Gelişim Takibi

Prematüre bebeklerde kas gelişimi ve hareket becerileri normalden farklı ilerleyebilir. Bu nedenle, aşağıdaki belirtilere dikkat edilmelidir:

✔ Kas Sertliği (Hipertoni) veya Gevşekliği (Hipotoni) → Bebeğinizin kasları çok sert veya çok gevşekse doktorunuza danışın.
✔ El ve Ayak Hareketlerinde Zorluk → Simetrik hareket edip etmediği gözlemlenmelidir.
✔ Göz Teması Kuramama veya Göz Kayması → Görme ve duyma kontrolleri ihmal edilmemelidir.
✔ Seslere Tepkisizlik → İşitme testleri yapılmalı ve bebek seslere tepki veriyor mu gözlemlenmelidir.

📌 Fizyoterapi ve erken müdahale programları, gelişim sürecini destekleyebilir.

5. Prematüre Bebeklerde Uyku Düzeni

Prematüre bebekler daha fazla uykuya ihtiyaç duyar ancak uyku düzenleri düzensiz olabilir.

✔ 0-3 ay: Günde 16-18 saat uyuyabilirler.
✔ 3-6 ay: Gece uykuları daha düzenli hale gelmeye başlar.
✔ 6-12 ay: Gündüz uykuları azalır, gece uykuları uzar.

📌 Uyku sırasında bebeğin sırt üstü yatırılması ve ani bebek ölümü sendromuna (SIDS) karşı güvenli uyku önlemlerinin alınması önemlidir.

6. Prematüre Bebeklerde Aşı Takvimi

Prematüre bebekler de aşılarını zamanında doğan bebeklerle aynı takvime göre olmalıdır. Ancak bazı aşılar, bebeğin kilosuna veya sağlık durumuna göre doktor kontrolünde planlanabilir.

📌 Özellikle şu aşılar prematüre bebekler için önemlidir:
✔ Hepatit B
✔ BCG (Verem Aşısı)
✔ Pnömokok (Zatürre Aşısı)
✔ Grip Aşısı (6. aydan itibaren)

📌 Doktorunuza danışarak prematüre bebekler için RSV (Respiratuar Sinsityal Virüs) aşısı da önerilebilir.

7. Prematüre Bebeklerde Doktor Kontrolleri

Prematüre bebeklerin ilk 2 yıl boyunca düzenli doktor kontrollerine gitmesi gereklidir.

✔ İlk 6 ayda → Aylık kontroller yapılmalıdır.
✔ 6-12 ay arasında → 2 ayda bir kontrol önerilir.
✔ 1 yaşından sonra → 3-6 ayda bir kontroller devam etmelidir.

📌 Kontrollerde şu ölçümler yapılır:
🔹 Kilo, boy, baş çevresi takibi
🔹 Motor ve zihinsel gelişim değerlendirmesi
🔹 Göz ve işitme kontrolleri
🔹 Beslenme ve uyku düzeni takibi